Muslima.Uz

“Менга нима?!” (Ўйлашга эринадиган оломон фалсафаси)

Подробности

Бўлим: Муносабат

Бир куни Афанди кўча эшиги тагига чиқиб, нос чеки-и-иб ўтирса, бир одам ҳовлиқиб келиб қолибди.
-Мулла Насриддин! – дебди. – Кўча бошида бир арава келяпти. Ичи тўла ноз-неъматлар!
-Менга нима? – дебди Афанди пинагини бузмай.
-Қизиқмисиз? – дебди бояги одам. – Ўша ноз-неъматларни ҳоким тўра сизга юборибди!
-Унда сенга нима?! – дебди Афанди...

Биз Европа бўлмаймиз!

Подробности

Бўлим: Муносабат

Яқинда ғалати   ҳодисага гувоҳ бўлдим. Мен ўтирган автобус жуда тирбанд эди. Бир бекатдан папка қўлтиқлаган зиёлинамо киши чиққанди, ўриндиқда ўтирган, кўринишидан талабага ўхшайдиган ёшгина қиз дарҳол ўрнида туриб унга жой берди. Зиёли эса раҳмат ўрнига қизга қараб:

Ўзини келинликка таклиф қилиш

Подробности

Бўлим: Муносабат

Қиз бола кишининг номуси ва шарафи, уни муҳофаза қилиш ва сақлаш лозим. Инсон молига қандай ҳарис бўлса, қизининг шарафи, иззатига молидан кўра каттароқ ҳарис бўлиши керак. Оқил одам қизини ўзига муносиб, номусини сақлайдиган, у билан қариндошлари қаноатланадиган ва қизини бахтли қила оладиган эрга никоҳлайди. Аммо баъзи инсонлар қизини келинликка таклиф қилишни эркаклик шаънига тўғри келмайди деб, ҳисоблашади. Бироқ бу нуқтаи назарни салафи солиҳлар (аввалда ўтган яхшилар) сийрати бекор қилади, чунки бу манманлик ва Исломга ёт бўлган жоҳилиятнинг бир кўриниши.

Ҳадича розияллоҳу анҳу...

Бу исмни тилга олган ҳар қандай мўмин-мўминанинг қалбида иймонини кучайтириш, кўпроқ садақа қилиш ва ботиний куч ҳамда гўзалликка эришиш истаги пайдо бўлади. Сабаби, бу аёл буларнинг барчасини эри учун қурбон қилди. Бу ажойиб, кучли, гўзал, ўта эътиқодли ва марҳаматли аёл аслида қандай эди?
Пайғамбар алайҳиссалом сийратлари кўпчилигимиз учун яхши таниш, бироқ бу аёл ҳаётда қандай бўлганликлари ҳақида камроқ биламиз. Ўз-ўзимга саволлар бераман: Агар унинг дугонаси бўлиб қолсам ва бир дастурхон атрофида ўтириб суҳбатлашсам қандай бўлар эди? У турмуш  қуриш, қандай қилиб яхши эрни топиш мумкинлиги ва у билан Аллоҳ учун узоқ, бахтли ҳаёт кечириш борасида қандай маслаҳатлар берган бўларди?
У Исломни қабул қилган биринчи аёл бўлди. Аллоҳ таоло ва унинг расулидан сўнг бугун биз мусулмон бўлишимиз учун айнан ундан, динимиз учун қилган барча фидойиликларга  миннатдор бўлишимиз керак. Ислом учун барча нарсасини – бутун мол-мулкини, қалбини берди.
Бироқ унинг тақдирига бу бахт қаердан келганини билишимиз учун биз унинг ҳаётининг энг муҳим онларига қайтишимиз керак бўлади. У ўзининг хизматкори орқали қўлида ишлаётган ёш йигитдан уни хотинликка олишни истамасмикин, дея сўраган пайти эди. Бу ёш йигит хуш хулқ, ростгўй, амин, меҳнаткаш, содиқ ва табдирли эди.

Ҳадича розияллоҳу анҳо сўрадилар...

Ҳадича розияллоҳу анҳо ўзлари биринчи бўлиб Пайғамбар алайҳиссаломга никоҳ ҳақида оғиз очдилар. Ҳадича розияллоҳу анҳо ўзининг элчиси орқали унинг уйланишни хоҳлаш ёки хоҳламаслиги ҳақида сўрашини буюрди. Ва сўраган нарсасида у ижобий жавобни олади. Мана шу жавобдан сўнг барча замонларнинг энг буюк муҳаббат тарихидан бири бошланди. Ҳадича розияллоҳу анҳо бу никоҳ орқали том маънодаги мўмина ва покиза аёл намунасига айланади.
Катта ёшли, икки марта оила қурган, фарзандлари бор аёл шаҳарнинг энг обрўли қавмларидан бўлган ёш йигит билан турмуш қуришни истади. У зот ўзининг розилиги билан бу таклифни муносиб қаршилади, ваҳоланки, бу унинг учун ҳам шараф эди. Чунки Макканинг энг ажойиб қалбга эга аёлини никоҳига олаётганди. Кейинчалик уни ва Исломни қўллаб қувватлаш учун бутун бор нарсасини фидо қилган.
Эҳтимол бугун сиз, ўз оилавий ҳаётингизни қуриш ҳақида ўйланаётгандирсиз. Мактабга борасиз, кейин юқори синфларга ўтасиз, ундан сўнг эса мансаб пиллапоялари бошланади. Вақт аста-секин ўтиб бораверади ва шундай пайт келадики, унда ўзингизга умр йўлдошни излашни орқага сурмаслик керак бўлиб қолади. Сиз атрофингизда ўзингиз учун тўлақонли эр бўла оладиган жуда кўп ёлғиз ва бўйдоқ эркакларни кўрасиз.
Билингки, эр учун аксарият номзодлар сизнинг эрга тегишни исташингиз, оила қуришга тайёр эканлигингиз, эрга керакли бўлган вақт ажрата олишингиз ҳамда уларнинг ҳозир эгаллаб турган иши ва олган маълумот даражаси сизни қониқтиришини уларнинг етти ухлаб ҳам тушига кирмаган бўлиши мумкин.
Охир-оқибат фақат жуда оз сонли йигитлар 25 ёшида дабдабали тўй қилиш, асал ойини ўтказиш, уй, машина сотиб олиш учун етарлича даромадга эгадирлар. Бироқ шундай опа-сингилларимиз борки, буларнинг барчаси уларга муҳим эмас. Улар танлаган умр йўлдошлари мансабда кўтарилишига ёки кўпроқ пул топишни бошлашларини кутиб сабр қилишлари мумкин. Ҳамма нарсага аста-секинлик билан эришишига сиз рози эканлигингизни у қаердан ҳам билсин? Сизлар бир маданий муҳитда яшайсиз, демак, бу муҳит иккингизга хам бир хил ўз таъсирини қолдирган.
Яқинда мен биродарларимиз орасида кичик бир сўровнома ўтказдим. Унга кўра, сингилларимиз (қизлар) фаол позицига эга бўлиши ва худди Ҳадича розияллоҳу анҳо каби умр йўлдошини учинчи шахс, яъни, қариндоши ёки дугоналари орқали ўзлари излаши ҳақида эди. Мен сўровномада улардан, бу нарсалар қандайдир ғайритабиий, таҳқирловчи ёки булар аёлнинг ноилож ҳолатини акс этадими, деган мазумунда саволларни ташкил қилдим. Уларнинг берган жавоблари барча шубҳаларни тарқатиб юборди!
Бир биродаримиз шундай деди: “Қизлар (аёллар) барча “ўйинлар”ни четга суриб, самимий бўлиши керак-да. Балки, бу унинг оиласидан кимдир ўша йигит билан гаплашиб кўриши кераклигини билдирар, шундай ҳам дейлик. Аслини олганда, агар қизнинг қариндошлари ёки танишларидан биттаси келиб, менга у қиз мен билан қизиқаётганлигини билдирса, мен ҳеч бўлмаганда, бу ҳақда ўйлаб кўраман ва бу имкониятга жиддий ёндашаман”.
Ҳадича розияллоҳу анҳо Пайғамбар алайхиссаломга вакиласи орқали никоҳни таклиф қилдилар... У ташаббусни ўз қўлига олди. Бу аёлнинг иродали эканлигини ва керак бўлса масъулиятни ҳам бўйнига олишга тайёр эканлигини кўрсатади. Бироқ, бунинг иш бериши учун аёл самимий, софдил бўлиши керак ва бу нарсага хушёрлик, соғлам ақл билан ёндошиши керак бўлади.
Умуман олганда, балоғатга етган (катта ёшли), оила қуришга тайёр эркак агар аёл кимнидир юбориб, эҳтиром ва андиша билан бу нозик саволни берса қадрига етади. Албатта бу: “Менинг бир дугонам бор (ёки қизим ва у сени ёқтириб қолган” кўринишида бўлмаслиги керак. Мен ўтказган сўровномада биродарларимиздан фақат бир фоизигина аёлнинг биринчи бўлиб ташаббус кўрсатишига рози бўлишмади. Бу ердаги гап уларнинг шу нарсага қаршилигида ҳам эмас, фақат уларнинг фикрича уйланишни истаган эркак ўзи фаолроқ бўлиши керак экан.

Нега Ҳадича онамизга ўхшаб ҳаракат қилмайсан?

Қанчалик аччиқ ҳақиқат бўлмасин биз кўпинча бунга ўхшаш мисолларга парво ҳам қилмаймиз. Аёл киши эр кишига никоҳ қуриш таклифи билан ўз номидан вакилини юборишини ва аёл кишининг оила қуришда фаол иштирок эта олиш имкониятини кўпинча инкор қиламиз.
Опа-сингилларимизнинг айтишича, бу тарзда никоҳ қуришимизни билган қариндош ва дугоналар ҳайрон қолишади. Ота-оналарнинг фикрига кўра, уларнинг қизлари бўлажак “куёвни” кутиб ўтириши лозим ва қизлари ёки ўзлари қайсидир эркакни ўзларига куёв бўлишни сўрашларини ор ҳисоблайдилар. Шунинг учун ҳам жуда кўп гўзал, ўқиган, иқтидорли ва оқила аёл-қизлар ота-оналарининг уйида куёвларнинг эшик қоқишини кутиб ўтиришади. Бир кун келиб эса, эшик халқасини умидсизлик қоқа бошлайди.
Албатта, ҳамма нарса Аллоҳ таоло измидадир. Сабр учун ажр борлигини ҳам биласиз. Бироқ сиз дунёдаги ўзингизга ўхшаган миллион аёлларга ўхшайсиз – оила қуриш ва ерга тегишни истайсиз. Шунинг учун ҳам танқид қилишдан ёки идеал танишув ҳақида орзу қилишдан олдин сиз қуйидагиларни тушуниб етишингиз керак бўлади. Шаклланиб ва ҳукмрон бўлган қадриятларни қайта кўриб чиқишимиз лозим. Дунёдаги энг яхши эркак ва инсоният тарихида камолотга етган аёл, мўминлар онаси рози бўлган нарсага бизлар ҳам рози бўлишимиз керак.

Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари: “...Баъзи кишилар бу ишни уят, ор ҳисоблайдилар. Қизи бор одам ўз қизини бировга хотинликка қандоқ ҳам қилиб тақдим қилиши мумкин, деб ўйлайдилар. Қизи бор одам совчи келган чоғда ҳам ноз қилиб туриши лозим, деган фикрда бўладилар. Бу урф-одатга боғлиқ нарса бўлиб, шариатга ҳеч тааллуқли жойи йўқдир.
Мана, Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳуни олиб кўрайлик. Шариатга энг қаттиқ амал қиладиган одамлардан бири, ҳасаб-насаб, ижтимоий ҳолат, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга яқинлик, кишилар орасидаги ҳурмат-эътиборлари ҳавас қиларлик даражада яхши. У кишининг қизлари Ҳафса розияллоҳу анҳо ҳам ҳеч бир камчиликлари йўқ. Улар ноз қилиб совчи кутмай, аҳли фазл куёв ахтаришган. Ҳазрати Усмонга менинг қизимни ол, деб илтимос қилганлар. Бир неча кун ўтиб яна қайтиб бориб сўраганлар. Охири рад жавоб олганлар. Шунинг ўзи анчагина зарба бўлиб тушиши керак эди.
Аммо Умар розияллоҳу анҳу бу билан кифояланмадилар. Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳунинг олдиларига бориб Ҳафсага уйланишни таклиф қилдилар. Абу Бакр розияллоҳу анҳу ўзларини ғалати тутдилар. Ҳа, демадилар ҳам, йўқ, демадилар ҳам, индамай кетавердилар. Бу ҳолат Умар розияллоҳу анҳунинг аччиқларини чиқарди. Лекин кўп ўтмай энг муносиб, энг яхши, энг улуғ куёв топилди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўзлари Ҳафса розияллоҳу анҳога уйланиш истагини билдирдилар ва уйландилар.
Ана шундан сўнг Абу Бакр розияллоҳу анҳу ўзларининг ғалати тасарруфлари сирини очдилар. У киши Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Ҳафса розияллоҳу анҳога уйланиш ниятлари борлиги ҳақидаги гапларини эшитган эканлар. Буни Умар розияллоҳу анҳуга очиқ айтиш мумкин эмас эди. Чунки Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шахсий сирлари ҳисобланарди.
Демак, валий ўз қарамоғидаги қизи, синглиси ёки бошқа аёл қариндошини аҳли фазл кишиларга айтиб, никоҳига беришга уриниши яхши иш ҳисобланади. Бу шаръий, одоб-ахлоқ доирасидаги ишдир. Ушбу ишни қилган кишига нисбатан қарши томон ҳам муносиб бўлишга уриниши лозим”, деб ёзган. (“Ҳадис ва Ҳаёт” китоби, 13-жуз)

Бутун жараённи қайта кўриб чиқиш ўзимиздан бошланади

Агар сиз эр топишнинг муқобил варинатини кўриб чиқишга рози бўлсангиз ва бу фаол ҳаракат бир нечта шартлари борлигини ҳам билиб қўйишингиз керак бўлади.

Бу борада фаол бўлиш ва никоҳ ҳақида сўз очиш учун баъзи тавсиялар.
1. Сизнинг ҳолатингизни яхши биладиган вакилингиз ёки бошқа қариндошларингиз (валий ёки маҳрам) бўлмаса бу ишни ҳеч қачон ёлғиз бошламанг. Бу сизни ва эр учун танлаётган кишини Аллоҳ таоло рози бўлмайдиган ҳолатга тушиб қолишдан асрайди. Ахир сиз ҳаммаси муносиб равишда ва ҳалол бўлишини истайсиз-ку.
2. Сиз номингиздан вакилингизни юборинг ва у исмингизни айтмасин.
Шу йўл билан сиз ўзингизни билдирмаган ҳолда истаган одамингизнинг хоҳиш ва имкониятларини билиб оласиз.
Биродарлардан сўраганимда, улар айтишдики, эркак киши у билан кимдир қизиқаётганини билса яхши бўлади. Чунки у бошқа қизга уйланиш нияти бўлиши ёки шунга ўхшаш ҳолатини вакил одамга билдириши мумкин.
Агар унда ҳам қизиқиш пайдо бўлса, кимлигингиз ва вакилингиз билан боғланиш бўйича ишора беринг. Доим ёдингизда сақланг, бундай мулоқотлар вакилингиз ёки маҳрамингиз орқали бўлиши лозим.
3. Истиҳора намозини ўқинг.
Аллоҳ таолодан ҳам куни намозларимизда: “Иҳдинас-сиротал мустақим” (Бизни тўғри йўлга бошла), деб сўраймиз. Бироқ, бизларга фавқулодда ҳолатларда алоҳида дуо қилиш имкониятлари ҳам туҳфа қилинган.
Гап шундаки, жуда кўп йигитлар уйланишни исташади, бироқ уларга кўра бу жуда қийиндир. Уларнинг кўпи рад жавобини олишдан чўчишади. Аёллар эса, эркаклар доим ўзлари ҳаракат қилишга тайёр деб ўйлашади. Аслида эса эркакларда ҳам ўзига яраша қўрқув-умидлари бор. Эҳтимол у сизнинг розилигингизни олдиндан билса, янада дадилроқ бўлармиди?
Сиз-чи? Кўп ва катта нарсани ўртага тикканингиз ва рад жавобини олишни истамаслигингизчи? Албатта, истамайсиз, бироқ сиз учун икки йўл бор. Ҳеч нарса қилмасдан кутиб, сабр қилиб ўтириш – бу вариантни ўзингиз танлаган бўлсангиз бу ҳам яхши. Ёки бирон нарса қилишга уриниш, фаол бўлиш, излаган кишини топиш, таваккал қилиш ва таклиф қилиб кўриш-чи!?
Жуда кўп ҳолатларда биз бирон бир нарсани қилишда унинг ўз-ўзидан тайё бўлиб қолишини кутмаймиз, ўзимиз эркин ҳаракат қиламиз, ўзимиз танлаймиз ва ҳк. Масалан, ҳажга бориш учун кўпроқ ишлаймиз, пул йиғамиз, тайёрланамиз ва бошқа ҳаракатларни бажарамиз ва охири ҳаж ибодатини адо қиламиз. Нега, никоҳ бу борада истисно бўлиши керак?

Ҳадича онамиз сўрадилар-ку, демак сиз ҳам буни қила оласиз.

Productive Muslim ва бошқа манбалар асосида

Абу Муслим тайёрлади

Эркаклар ўзи нимани хоҳлашади?

Подробности

Бўлим: Муносабат

Мусулмон йигит ўзига жуфт излаётганида нималарга аҳамият бериши керак? Қизнинг энг муҳим сифати қайси бўлиши лозим?

Бу саволга жавоб бериш осон эмас. Чунки, дарҳол пайғамбаримиз (с.а.в.)нинг диндор аёлни танлаш ҳақидаги тавсиялари ёдимизга келади. Бироқ шу жамият фарзандлари эканмиз унинг бизга аёл ҳақида берган фикрлари бўлажак жуфти ҳалолимиз тўғрисидаги тасаввуримизга ҳам таъсир қилар экан Шунинг учун ҳам аксар эркаклар ўзига жуфти ҳалол танлаётганида Расулуллоҳ (с.а.в.) таълим берган таълимот ҳақида ўйлаш ўрнига ўзларини ўраб турган атроф олами тушунчаларига суянадилар. Яъни, чиройли, гўзал ҳуснга эга бўлганини излашади ва тўғрисини айтсам кўпчиликнинг ҳаёлига ҳам айнан шу нарса келади.

Эҳтимол, сизнинг таъбингиз гўзаллик ҳақидаги умум қабул қилинган меъёрларга мос келавермас, бироқ танлаган одамингиз ташқи кўриниши билан сизга мос келиши ҳам ўта муҳимдир. Афсуски, бу масалада эркаклар нима дейишса ҳам, уларнинг аксари “маълум кўринишга эга” жуфтни ахтаришади.

Балки, бу унчалик ёмон ҳам эмасдир. Аммо бошқа нарсаларни ҳам унутмаслигимиз керак-да! Тасаввур қилинг, эркак кишига ўнта аёлни танлаш ҳуқуқи берилди. У жуфтини Расулуллоҳ (с.а.в.)нинг кўрсатмаларига биноан танлаши керак бўлади. Умуман олганда у аввал ҳуснига қарайди ва бу нарсани одатий деб қабул қилишимиз керак. Бироқ ундан кейинчи? Ҳуснига маҳлиё бўлганингиздан сўнг, сиз унинг диндорлигига эътиборингизни қаратасизми?

(Кулади). Ҳа, шундай қилади, бу ақлсизлик эмасми, ахир?

(Жавобан кулади). Йўқ, мен бундай ўйламайман. Менга кўра бу табиийдир.  Албатта, диндор қизлар гуруҳидан чиройлисини танлаш  имконини ҳам бериш мумкин. Лекин амалда ҳаётда бундай бўлмаяпти-ку...

Умуман олганда, ҳамма одамлар диндор бўлиши керак. Бироқ, аксар эркаклар чиройли аёлни кўрганида, уни диндор, деб ўзларини ишонтиришади. Агар эркак кишига унинг диндорлиги биринчи ўринда бўлса, у бўлажак аёлга бўлган гўзаллик талабини бироз пасайтиради ёки аёлини келажакда диндор қилишига умид қилади. Яъни, унинг диндорлиги, тақвоси кўзга кўринмас бўлса, сиз уни бор деб ўзингизни ишонтирасизми?

Йўқ, чунки диндорлик доим ҳам билинмайди?

Менимча, бу ерда ҳаммаси гапни қалбан қабул қилишда бўлса керак. Аксар эркаклар нима қилишади? Улар танлаган аёлини ўзларича керакли даражада диндор, унга уйланса бўлаверади, дея ҳисоблашади. Афсуски, кейинчалик уларнинг ҳаётида бўшлик пайдо бўлиши билан ҳамма нарса тугайди. “Унинг қизиқиши, интилиши бор”, дея ўзларига ўзлари айтишади. Бироқ бу сўз ҳеч қандай асосга эга бўлмайди, ўзлари эса ўз ёлғонларига қорилиб қолади.

Сўнг нима бўлади? Улар тарбия билан машғул бўлишадими?
Йўқ деганда шундай қилиши керак. Диндор қиз ўрнига гўзалини танладими, улар ўзлари истаган нарсага етишишди ва энди бундан бу ёғи бирон нарса қилиш керак бўлади. Ҳа, эркаклар тарбияни бошлашади. Улар ачиқ ҳақиқатни қабул қилишга мажбур. Чунки уларнинг ўз хатоларини тан олишларига ғурурлари йўл бермайди.

Эркак киши нимани истайди, деган саволга қайтар эканмиз, унга жавоб тариқасида – ўзига, чиройига қарайдиган, саломатлигини ўйлайдиган ва қандайдир машқларни бажарадиганини исташади. Биз ўзига қарамайдиган аёлни истамаймиз?

Одамларга – эркак ва аёлларга абадийликка, доимийликка интилиш хосдир. Улар ўз ёнида бирга фарзанд тарбиялайдиган, бахтли ва соғлом ҳаёт кечирадиган умр йўлдошини кўришни истайдилар.

Энди сен диндор дегани қандай бўлиши кераклигини билишинг керак. Тўғрисини айтадиган бўлсак, биз унинг қандай бўлишини ҳали билмаймиз.

(Қуйида – аёл кишида нима нарса муҳим эканини очиқ айтадиган эркак билан суҳбат)

Агар шахсан сен ҳақингда айтадиган бўлсак, “диндор” ҳисобланган аёлда энг муҳим нарса нима?

Бу умр йўлдош, дўст-биродар... Расуллуллоҳ (с.а.в.) суннатларидан оғишмай амал қилишга ҳаракат қилаётган одам. Аммо сизлар суннатни бир хил тушуниб, муҳим бўлган нарсаларда бир хил эътиқодда бўлишингиз ҳам шарт. Чунки, ҳаётингиздаги энг муҳим ҳисобланган никоҳ ҳам шу нарсага асосланади-да.

Кўп аёллар ўзларига савол беришади: Эркакларни никоҳдан кейинги жинсий яқинликдан бошқа яна нима хурсанд қилиши мумкин?
Аёл кишилардан эркак олиши мумкин бўлган энг ажойиб нарса бу - унинг холис биродарлиги, содиқликка асосланган дўстлигидир. Бундан ташқари, аёл кишида гўзал хулқ ҳам бўлмоғи керак ва у фарзандларига тўғри тарбия бера олиши лозим. Эркак сифатида мен оиламни боқиш учун дунёга шўнғиб, ишлайман, шунинг учун ҳам мен йўғимда фарзандларимга қараб, уларга яхши тарбия берадиган аёлим бўлиши мен учун жуда катта бахтдир.

“Дўст-биродар” деганда нимани назарда тутяпсиз?
Бу худди бирга ўсган ака ёки сингил каби нарсадир. Яъни, доим ёнингда бўладиган одам. Кимгадир унинг жуфти қилаётган нарсаларни доим ҳам ёқавермаслиги мумкин, лекин шундай бўлса-да, жуфти бўлгани учунгина барибир бундан хурсанд бўлаверади. Масалан, мен уйланишгача кўп нарсалар емаганман, аёлим эса еган ва мен ҳам унга қўшилишга қарор қилдим. Нега энди қўшилмас эканман? Бу энг хурсанд бахш қиладиган нарсалар-ку. Яъни, сен яхши кўрган одам хурсанд бўлган нарса билан сен ҳам хурсанд бўлишингни нимаси ёмон?! Агар бирон бир нарсани муҳаббат билан қилсанг, ҳатто таом тайёрлаш ва уни истеъмол қилиш ҳам катта хурсандчилик келтириши мумкин.

Аёлларнинг шахсий муваффақиятлари ҳақида нима дейсиз?
Эркак учун бу муҳимми? Бунга турли хил жавоб бериш мумкин. Баъзи эркаклар учун аёлларнинг ўзига яраша хусусиятларида усутунлиги керак. Баъзилари эса, аёл кишини назорат қилишни исташади. Баъзилар эса, аёлларида ҳеч қандай интилиш, мақсад бўлишини хоҳлашмайди. Бироқ бу нарсаларнинг барчаси эркак кишининг заифлигидан дарак беради. Чунки Расулуллоҳ (с.а.в.) золим бўлмаганлар, уларнинг завжалари серғайрат бўлиб, жуда кўп нарсаларга интилишган. Оиша ва Ҳадича розияллоҳу анҳоларни олиб кўрайлик. Уларда ташаббус ҳам, дадиллик ҳам етарли бўлган. Улар жуда оқила ва тадбирли аёллар эди.

Нега эркакларга кўпроқ нафсониятсиз (амбициясиз) аёллар керак?
Чунки унга кўра бундай аёл доим унинг хизматида бўлиши керак эмиш. Эр аёл учун бошқа ҳаммадан яхши бўлиши керак эмиш. Балки бу нарса унга устунлик, ҳукмронлик ҳиссини берар. Шахсан мен буни тушунмайман.

Уйга келганимда, аёлим уйда бўлиши менга ёқади. Менга ғамхўрлик қилиши ҳам роса ёқади, бу эркак рухиятига жужа катта ижобий таъир кўрсатади. Мен куч ва қудратни ҳис қиламан, аёлим мени танлаганидан, мени севишидан, хурмат қилишидан ва буни очиқчасига кўрсатаётганилан бошим кўкка етади. Бу нарсалар ўзаро муҳаббатнинг кучайишига, никоҳнинг янада мустақҳкам бўлишига катта ҳисса қўшади.

Сенга кўра, унинг ўзи  учун қилаётган нарсалари  эмас, айнан сен учун қилган нарсалари муҳимроқми?

Йўқ, ҳар бу ҳар қайси эркак учун эмас. Баъзилар хотинининг бирор нарсага эришаётганини кўришдан бахтлидирлар, уларни қўллаб-қувватлашга тайёр бўладилар. Айниқса, аёли шуғулланаётган нарса уммат учун фойдали бўлса.

Сен ишдан уйга қайтиб, эшик олдида туриб, нима бўлишини истайсан?
Аксар эркаклар қуйидагича жавоб беради: “Менга у табассум билан кутиб олишива унинг ҳушбўй исини ҳис қилишим ёқади. Мен аёлим чиройли бўлиб юришини ёқтираман. Унинг ҳидларига маҳлиёман. Уйга келиб дам олишни яхши кўраман. Уйга келганимда эса, аёлимнинг Қуръон ўқишини тинглаб янада хурсанд бўламан. Мен унинг ўзига ёққан нарсалари билан шуғулланаётганини кўриб кўзларим қувонади (яъни, уни бахтли қилаётган нарсани кўрганимда хурсанд бўламан).

“Аёллар роли” деган тушунча ҳақида нима дейсиз?
Аксар эркаклар буни таом тайёрлаш ва уй-жойларни тозалашдан иборат деб тушуниб қолишган. Бироқ, ростини айтсам бу қандай маънога эга экани ҳақида ўйлаб кўрмаган эканман. Албатта, яхши аёл ширин ва лаззатли таомларни тайёрлайди ва сени рози қилишга ҳаракат қилади. Бу билан аёл киши “ўз жойини топсин” демоқчи эмасман. Мен учун аёл бу кўпроқ умр йўлдошдир. Шахсан мен тайёрлашни ўзим ҳам яхши кўраман. Менга бу жуда ёқади, шунинг учун ҳам таомларни ўзим тайёрлашни истайман.

Сизга кўра аёл кишининг никоҳдаги энг катта хатоси нималардан иборат?
Ўйлашимча, “одамлар хатоси”, хусусан аёлларники ҳам дейишимиз тўғрироқ бўлса керак. Ҳаётимиздаги ўз шеригимиз билан гўёки у билан бир жинсда эканмиз, деб муносабат қила бошлаймиз. Аёл киши эркак каби фикр қилишини эркак киши кутади. Ҳаммага маълумки, аёл киши ўзини танглатишни яхши кўради, эркак эса қарор қабул қилишга моил бўлади. Шунинг учун ҳам эркак киши аёл гапирганда унга маслаҳат беради ва гапларини тўғирлаб туради. Аёл кишига эса, маслаҳатлар керак эмас, улар ўзларини тинглатишни яхши кўрадилар.

Аёллар қандай хатога йўл қўйшади?
Хатолари ўхшашдир. Аёл киши эркакни бошқа аёл деб ўйлай бошлайди, эркак эса, аёлни бошқа эркак каби тасаввур қила бошлайди. Фикримча, биз ўзимиздан ташкил топган жамоаларга кўникиб қолганмиз. Масалан, аёл киши аёллар жамоасида ўзини яхши тутади.

“Аёллар тили” ҳақида нима дейсиз? Унинг нима деётгани муносабатларга таъсир қиладими?
Сўз билан қаттиқ жароҳат етказиш мумкин. Бироқ (кулади), аёллар нима дейиши ҳақида кўпроқ ўйлагани учун уларнинг деганлари чуқур жароҳат етказади. Эркак киши жуда сабрли бўлиши керак, чунки аёл кишини куни билан уйда бўлгани учун жуда қийналган бўлиши ҳам мумкин. Унинг ичида бирон нарса тўлиб-тошиб кетган бўлади. Назаримда аёл киши ўз ишлари билан машғул бўлиши жуда муҳимдир. Бу яхшигина ёрдам беради. Масалан, аёл киши Қуръони каримни ёдлаш билан вақтини ўтказса бўлади. Ёки шунга ўхшаш нарсалар билан машғул бўлгани яхши. Улар ҳам инсон ва улар “тўрт девор” ичида ўтириш учун яралмаган.

Сиз шу нарса аёл кишининг фикрини энг муҳим нарсада жамлайди деб биласизми?
Ҳа, албатта. Аммо, бу аёл кишининг ўзи учун ҳам жуда муҳимдир. У ҳам эркак каби шахс сифатида камолга етиши зарур. Инсон – ижтимоий маҳлуқдир. Бошқа одамлар билан алоқада бўлиш билан ўз эрлари, оиласи билан бўлишида янги нарсаларни ўрганишади. Бироқ, буларнинг ҳаммаси сизнинг тажрибангиз эканини унутманг. Ҳаёт эса, сиз учун билиш учун тажрибалар майдони бўлиши керак.

Манба: OnIslam
Абу Муслим таржимаси